Przewodnik-Łeba / OSOWO LĘBORSKIE

OSOWO LĘBORSKIE

Powojenny widok dworu od tyłu.

Historia do 1911 roku

Osowo, obszar dworski o powierzchni 1577 ha, liczący 358 mieszkańców w okręgu urzędowym Osowo. Chociaż Osowo należy do najstarszych zabytków kultury tego okręgu, to w najstarszych dokumentach niewiele się o nim wspomina. Na kopenhaskich tabliczkach woskowych znajduje się wprawdzie nazwa Wussow, jednak tekst znajdujący się za nią jest przekreślony. Co dziwne, miejscowość ta nie jest wymienia wśród terytoriów lennych i służebnych z 1437 roku, jak zresztą cała okolica aż po Bytów. Jeszcze w 1628 roku Wussowie z Osowa i Jasienia byli uznawani za rycerzy z okręgu Bytów. Starsze pokolenie tych z Osowa po raz pierwszy pojawia się w dokumentach z 1523 roku jako właściciele posiadłości o tej samej nazwie i Jasienia położonego na południowym krańcu Bytowa; wydaje się, że są więc dwie linie, które dzielą się na majątki: „Pferdt Merten Wusso i Jassen". O rodzinie Wussow już wcześniej wspomniano w innych częściach Pomorza, ponieważ na Pomorzu są przynajmniej cztery wsie o takiej nazwie u dwie zwane Oskowo. Listy lenne dla Oskowa Maszewa Jasienia pochodzą dopiero z 1602-21 roku. Według wszelkiego prawdopodobieństwa rodzina Wussow nie jest związana z tą z Pomorza. Nazwisko to wywodzi się raczej z tutejszej miejscowości, a mianowicie wydaję się, że mieszkała tu rodzina Rostkes, którzy jako właściciele przyjęli tę nazwę jako nazwisko rodzinne. Jeszcze w 1628 roku Osowo było uznawane za własność rodzinną rodziny Wussow, wtedy jednak nastąpił podział majątku Osowa, Cewic i Maszewa, który w 1658 roku przeszedł w ręce Albrechta Krentzki, Niklasa Rostkena i Michaela Sigmunda von Somnitz (przez hołd). Ale już w 1671 roku na podstawie dokumentu Weiherschen (prawdopodobnie od nazwiska lub coś) w Maszewie, Osowie i Tawęcinie zasiadł Weiher z linii Timmenhagen. Pierwszym właścicielem w 1698 roku został nieżyjący Franz Georg von Weiher; potem jego brat Wulf Albrecht, właściciel Tawęcina, Maszewo i Osowa, po nim jego bratanek Hans Christian, który zmarł w Osowie w 1719 roku. Jeszcze w jednym dokumencie z 25 listopada 1773 roku wymienia się owdowiałej Majorin Heinrich Christoph von Weiher, z domu Bartsch von Demuth: spadkobierczyni Wrzeszcza, Klein Hammer i Hochstrieß (Gdańsk - Strzyża Górna) i Osowa. Następna była linia Freester rodu Weiher, a mianowicie podkomorzy Johann von Weiher, który poślubił córkę wyżej wymienionej Bartsch von Demuth. Już w 1722 roku została ona właścicielką Osowa. Po jego śmierci własność przeszła w ręce jego brata płk Nikolausa Alberta von Weiher, który 23 września 1754 roku Osowo wraz z Lędziechowem i częścią udziału w Leśnicach sprzedał Georg - Synowi wyżej wymienionej Bartsch von Demuth, Oberhauptmann, Grod i prezes sądu okręgowego w Lęborku, a także starostą Białego Boru i właściciel majątków we Wrzeszczu. Po jego śmierci w 1760 roku posiadłości odziedziczyli jego małoletni synowie - Ludwig Ernst (późniejszy starosta Lęborka i Bytowa aż do Bożego Pola) oraz dwaj synowie z drugiego małżeństwa - Johann i Moritz von Weiher. Ich opiekun Franz von Somnitz, aby uregulować kwestie własności, 17 czerwca 1767 roku sprzedał majątki kapitanowi Franzowi Theodorowi von Wobeser z domu Gohren. W 1784 roku właścicielką majątków była owdowiała baronowa von der Gaitz, z domu von Belling, która zachowała własność do 1804 roku. Po niej właścicielem został główny radca budowlany w Berlinie Kochius, w 1837 roku Leopold Göde, potem rodzina von Sidowitz, od 1981 roku rotmistrz Klaus von Stülpnagel, 1907 rok - bracia von Stülpnagel, 1910 - Wolf von Stülpnagel-Darpitz

Tłumaczenie: Ewa Żarska