Przewodnik-Łeba / RYBIENKO

RYBIENKO

Historia Rybna.

Rieben [Rybno]; obszar dworski z 274 mieszkańcami należący do obwodu Rybno. Dawne zapisy nazwy: Ribno, Rybenow, Reiben, Ribben. Prawdopodobnie miejscowość należała pierwotnie do terenów Ięborskich4 i dopiero później została wyznaczona granica pomiędzy Rybnem a cleyne Rieben (dzisiaj Rybienko w powiecie lęborskim). W Księdze komturstwa gdańskiego jest wymieniana pod numerami 238 i 257 11 listopada 1.382 r. komtur gdański Zygfryd Walpot von Bassenheim nadał pankowi Marcenowitzowi 41 łanów w Rybnie pod osadnictwo na prawie chełmińskim. 30 mórg ziemi rybieńskiej leżało w Kniewskich Błotach. Sołtys z czterema wolnymi łanami miał prawo łowienia ryb w jeziorze Rybno. Czynsz chłopów wynosił pół grzywny. We wczesnych dokumentach jest też
mowa o proboszczu z Warszkowa (Neuenwerder; notabene Newerder albo Neuwerder to pierwotnie wspólne nazwy dla Warszkowa I Kniewa; kościół z Warszkowa jest zachowany w dawnej kaplicy w Kniewie). W 1398 r. Jakub z Rybna złożył rękojmię wraz z wieloma innymi szlachcicami4 także w zapisach z 25 marca 1403 oraz 2 lutego 1404 r. jest mowa o naszym Rybnie4. W 1403 r. Andres Pymicke von cleyne Rieben kupił owce od handlarza z Opalina430. Za czasów polskich właścicielami Rybna byli panowie von Rybińscy, często wymieniani w dokumentach; I tak na przykład 27 listopada 1627 r. sześciu braci Rybińskich oskarżyło Ernesta von Krockowa, Łukasza Bolszewskiego, Macieja Ustarbowskiego i Lacha Sulickiego o zabicie ich brata43t. W 1633 r. trzech szlachciców Rybińskich zaprotestowało przeciwko lus1racji. Rybno było zawsze podzielone na wiele udziałów: około 1600 r. było ich cztery. Ich właścicielami byli również inni kaszubscy szlachcice, na przykład w 1687 r. Chrisloff von Bonin-Sulicki4, który jako dziedzic na Rybnie I Poczerninie tytułowany był wysoko urodzonym i dostojnym [panem] (hochedelgeboren und gestrenge). Miejscowość była wymieniana również przy okazji wypadków kryminalnych: na przykład w 1597 r., gdy chodziło o kradzież barci pszczelich4, w 1663 r. w procesie o czary. Według katastru kontrybucyjnego z 1772 r. łąki zwane Ratzke (dawne określenie Redzkich Łąk; podobnie Rada była dawnym określeniem Redy) powinny należeć do Kniewskich Łąk, ale od ponad 100 lat są okupowane przez Rybno4. W XVIII stuleciu caly majątek rybieński przeszedł w ręce hrabiego Przebendowskiego. W 1776 r., według księgi dekanatu puckiego4, Rybno należało do wdowy Bernardine von Kleist-Przebendowskiej, zaś w 1789 r. w statystyce zapisano: Rybno jest szlacheckim folwarkiem, wsią i karczmą, ma 14 dymów i należy do generałowej porucznikowej Przebendowskiej.Jej następcami jako właściciele majątku byli: von Zabokczycki, który miał siedzibę miał w Tyłowie (1827); potem od 1835 r. landrat von Platen (w tym czasie 12 lutego 1836 r. przyjęto te dobra do matrykuły rycerskiej). Później właścicielami byli podporucznik Volckmann, a po nim von Blankensee (1860). W 1902 r. właścicielem był Arnold Johst, a majątek miał powierzchnię 587 ha przy 253 mieszkańcach, z których 126 posługuje się językiem niemieckim, a 127 polskim. Przyległościami Rybna są:
a) pustkowie P r y n k owo (Proinken), zwane również Prinkowo, Prinken, Prz inken, składające się z dwóch łanów, ze świadectwami własności z 16 sierpnia 1552 r. (datowanym w Gdańsku), 10 kwietnia 1633 r. (datowanym w Krakowie) i 24 lipca 1801 r. (datowanego w Berlinie); dawniej należące do dóbr starościńskich i często wymieniane w dokumentach, na przykład w roku 1660 i podczas przekazania starostwa w 1678; nazwane tak prawdopodobnie po właścicielu albo dzierżawcy nazwiskiem Prynka. Jeszcze w 1711 r. żył tutaj Jan Prynka, który przeniósł swoje prawo własności na panów von Rybińskich z Rybna. Pustkowie to leżało właściwie na obszarze Warszkowa i było wymieniane w 1789 r. jako królewski majątek gracjalny Prynka z jednym dymem439
b) pustkowie G rab owi n o na obszarze majątku Góra, około 1673 r. przejęte w dziedziczne posiadanie z jednym łanem. Czynsz dzierżawny został przez Przebendowskich znacznie podwyższony; jeszcze w matrykule z 1853 r. wymienia się je jako folwark Rybna; około 1870 r. przypisane do Zelewa.
c) K r on wie s e rt — dziedziczna dzierżawa składająca się z 7 łanów i 19 mórg z zapisem z 28 lipca 1803 r.; w 1859 r. przypisane do dóbr Rybno.